Hội chứng sợ lỗ: Nguyên nhân và điều trị | Safe and Sound
Trong cuộc sống hàng ngày, không phải ai cũng tránh được những cảm xúc sợ hãi. Tuy nhiên, đối với một số người, sự sợ hãi có thể trở nên vượt quá mức đáng sợ và gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cuộc sống và sức khỏe của họ. Theo chuyên gia tâm lý, một trong những loại sợ hãi phổ biến nhất được gọi là "hội chứng sợ lỗ" (trypophobia). Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên nhân và cách điều trị cho hội chứng sợ lỗ.
Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Nguyên nhân gây hội chứng sợ lỗ
Cho đến nay, các nghiên cứu của chuyên gia tâm lý về hội chứng sợ lỗ vẫn chưa đầy đủ. Do vậy, cơ chế gây bệnh hội chứng sợ lỗ vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý đã tìm hiểu một số yếu tố nguy cơ liên quan đến sự phát triển của Trypophobia.
Ảnh 1: Các chuyên gia tâm lý vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây ra hội chứng sợ lỗ
1.1. Sự tiến hoá của con người
Theo một số chuyên gia tâm lý, cảm giác sợ hãi và ghê tởm khi nhìn thấy các lỗ tròn có thể là kết quả của quá trình tiến hóa. Sự tiến hóa này giúp con người nhận biết các vấn đề sức khỏe liên quan đến nhiễm trùng và kích ứng da như viêm nang lông, mề đay, rôm sảy,… Yếu tố này được chuyên gia tâm lý tin tưởng vì người mắc hội chứng sợ lỗ cảm thấy ghê tởm và khó chịu nhiều hơn là sợ hãi.
1.2. Ám ảnh về các động vật nguy hiểm
Các chuyên gia tâm lý cho rằng, hình ảnh các cụm lỗ tròn có thể gợi nhắc đến ong, ruồi, rắn, các loại côn trùng có hại. Điều này vô thức tạo nên cảm giác sợ hãi và ghê tởm khi nhìn thấy các vật thể có lỗ tròn. Giả thuyết trên càng được củng cố khi nhiều người mắc hội chứng sợ lỗ từng bị ong đốt trong quá khứ.
1.3. Sự nhạy cảm quá mức của thị giác
Hội chứng sợ lỗ không chỉ gây ra sự ghê tởm khi nhìn thấy các lỗ tròn mà còn đi kèm với ảo ảnh, mỏi mắt và cảm giác khó chịu ở mắt. Do đó, các chuyên gia tâm lý cho rằng, sự nhạy cảm quá mức của thị giác là một trong những yếu tố gia tăng nguy cơ mắc hội chứng này. Trong khi đó, những người có thị lực bình thường ít khi cảm thấy ghê tởm và sợ hãi khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn.
1.4. Một số yếu tố nguy cơ khác
Hội chứng sợ lỗ thường gặp ở người có các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn hoảng sợ,… Theo chuyên gia tâm lý, các rối loạn này khiến cho não bộ trở nên nhạy cảm hơn khi nhìn thấy các lỗ tròn và theo một cơ chế nào đó, người bệnh xuất hiện cảm giác ghê tởm, sợ hãi không thể lý giải.
Nguy cơ mắc hội chứng sợ lỗ có thể tăng lên nếu gia đình từng có người mắc bệnh. Tuy nhiên, đây mới chỉ là giả thuyết và các chuyên gia tâm lý cần phải nghiên cứu thêm trước khi đưa ra kết luận chính thức.
2. Điều trị hội chứng sợ lỗ
2.1. Liệu pháp tâm lý
Ảnh 2: Liệu pháp tâm lý được đánh giá là hiệu quả trong điều trị chứng Trypophobia
Liệu pháp tâm lý được xem là lựa chọn ưu tiên của chuyên gia tâm lý khi điều trị hội chứng sợ lỗ và các ám ảnh cụ thể khác. Phương pháp này tác động vào tâm lý của bệnh nhân nhằm giảm bớt sự sợ hãi thái quá. Bên cạnh đó, tâm lý trị liệu còn giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và giải tỏa cảm xúc căng thẳng, đau khổ.
2.2. Sử dụng thuốc
Thuốc không phải là phương pháp chính thức trong điều trị hội chứng sợ lỗ. Tuy nhiên, hội chứng này có thể khiến bệnh nhân bị lo âu, căng thẳng và trầm cảm. Vì vậy, bệnh nhân sẽ được xem xét sử dụng một số loại thuốc để cải thiện cảm xúc.
Sử dụng thuốc chỉ là liệu pháp tạm thời nên bệnh nhân bắt buộc phải kết hợp với liệu pháp tâm lý. Trong trường hợp đi kèm với trầm cảm và rối loạn lo âu, bệnh nhân phải sử dụng thuốc dài hạn theo hướng dẫn của bác sĩ, chuyên gia tâm lý.
Nếu bạn đang gặp tình trạng này, bạn cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu các ảnh hưởng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ tổn thương mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Lộ trình của Safe and Sound bao gồm:
3. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?
Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.
Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…
- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý
- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả
- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững
Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:
- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.
- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.
- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.
